Erken aşama teknoloji yatırım merkezleri, teknoloji alanında girişim
yapmak isteyenleri bekliyor. Kuluçka merkezi olarak da bilinen bu
merkezler, girişimcilere, projeleri daha fikir aşamasındayken mentorluk,
ofis, danışmanlık gibi hizmetler sunuyor. Proje geliştiğinde ve ürün
ortaya çıktığında da yatırımcılarla buluşturup fikrin hayata geçmesinde
yardımcı oluyor. Fikri olan herkesi bekleyen kuluçka merkezlerinden
birkaçıyla konuştuk, beklentilerini, kriterlerini sorduk.
Girişimcilik
son yıllarda çok popüler oldu. Birçok iş fikri, destekler ve
yatırımcılar sayesinde hayata geçebiliyor. Henüz işin başında olan
girişimcilere destek olan kuluçka merkezleri de kendilerine başvuru
yapan ve gelecek gördükleri kişilere, fikirlere yatırım yapıyor.
Çalışacakları ofisten telefona, avukatlık hizmetlerinden mentorlara
birçok konuda yaratıcı projelerin hayata geçmesi için destek oluyorlar.
Bu kuluçka merkezlerine de birçok başvuru oluyor. Hemen hemen hepsi
için ilk aşamada internetten bir başvuru formu dolduruluyor ve bir eleme
yapılıyor. Proje bu aşamayı geçerse fikir sahibi görüşmeye çağrılıyor
ve süreç başlıyor. Girişimci
görüşmede fikrini kabul ettirebilirse projenin geliştirilmesi için
çalışmaya başlıyorlar. Yeterli ilerleme kaydedildikten sonra
sponsorlara, yatırımcılara sunumlar yaparak fikrin hayata geçmesi için
çalışıyorlar. Alınan başvurulara bakılırsa teknoloji sektörüne ilgilinin
büyük olduğu anlaşılıyor. Özellikle erken evrede, proje aşamasındaki
teknoloji girişimleri sürekli artıyor. İnternetin yaygınlaşması, akıllı
mobil cihazların daha çok kullanılması bunun en önemli nedeni. Bu da
teknogirişimcilere fırsat yaratıyor. Teknoloji alanında girişimcilerin
fikirlerini bekleyen birçok kuluçka merkezi var. Bunlardan birkaçıyla
görüştük, kriterlerini sorduk.
Kurulan şirketten hisse alıyorlar
2012’de kurulan Enkuba, başta Türkiye olmak üzere, Doğu Avrupa
bölgesinde kuruluş aşamasındaki mobil ve internet bazlı şirketlere
büyütme amaçlı destek sağlayan bir kuluçka merkezi. Enkuba’nın seçim
kriterlerine uyan ekiplerle, ekip üyelerinin ihtiyaçlarına göre 3 aylık
bir çalışma programı hazırlanıyor. Programın sonunda, sürdürülebilir bir
ilk ürün geliştirilmesi hedefleniyor. Enkuba Yönetici Ortağı Ufuk
Kayserioğlu, gerektiği durumlarda şirket kuruluşunu yaptıklarını, hukuki
ve mali destek sağladıklarını söylüyor. Bunların karşılığında Enkuba
yeni kurulan şirkette azınlık hisse alıyor ve azınlık ortak olarak
gerektiği ve istendiği durumlarda şirketin büyümesine ve yeni
sermayedarlarla buluşmasına katkı yapmaya devam ediyor. Mobil ve
internet projesi olan ekipler www.enkuba.com/apply-now/
aracılığı ile başvuruda bulunabiliyor. Başvuru için herhangi bir
kısıtlama yok, ancak seçim kriterleri var. En önemli unsur kurucu ekibin
girişimci nitelikleri. Öncelikle başvuran ekiplerin yaratıcı projeler
geliştirme ve projelerini yeni ekonomi düzeninde gerçekleştirebilme
yetkinliklerini değerlendiriliyor.
Şirketi kurmak kolay kapatmak zor
2008 yılında kurulan Etohum her yıl Türkiye’deki potansiyeli yüksek,
internet üzerinde kendi girişimini başlatabilecek girişimcileri seçiyor.
Bu erken aşamadaki girişimlere yatırımlar yapıyor, bir sonraki
yatırımcılarla tanışmalarına ve büyümelerine yardımcı olmaya
çalışıyorlar. Etohum, her yıl seçtiği girişimcilere belirlediği süreç
içinde mentorluk, danışmanlık ve ortaklık çalışmaları yapıyor. 4 yıl
içinde Etohum’a 5.250 başvuru olmuş ve Etohum olarak 25 girişimle
ortaklık yapılmış. Bu girişimlerin 10 tanesi de yatırım fonlarından,
melek yatırımcılardan destek almış. Başvuru süreçleri Temmuz ayında
başlıyor. İnternet alanında yeni bir fikri olan veya girişimini
başlatmış herkes Etohum.com üzerinden başvuru yapabiliyor. Ne yaş, ne
eğitim, ne de başka bir koşul var. Temmuz–Aralık ayları arasında
Etohum’a başvuru yapan adaylar değerlendiriliyor. Mülakatlardan sonra 40
girişim seçiliyor ve Etohum bu girişimlerle ortaklık yapıyor. Bu
girişimciler, ocak ayı içinde Yatırımcı Kulübü’ne sunum yapıyor.
Sunumlar sonrasında, 15 girişim belirleniyor ve bu girişimler şubat
ayında Startup Turkey kampına gidiyor. 5 günlük kampa, Türkiye’den ve
yurtdışından yatırımcılar davet ediliyor ve girişimciler yatırımcılarla
buluşuyor. Yatırım almanın, bir amaç değil süreci hızlandıran bir
değişken olduğunu belirten Etohum kurucusu Burak Büyükdemir, diğer
girişimlerle çalışmaya devam ettiklerini söylüyor. Etohum sürecinde
ortaya çıkan girişimlerden bazıları Grupanya, balerin.com, evidea,
pabbuc.com, indirdik, pembepanjur.com… Endeavor, Bilkent Cyberpark, ODTÜ
Teknokent, ATOM, Nokia, Qualcomm, Pozitron, Mynet, Markafoni, Sporx,
Sahibinden, Reklamz, Sadecehosting, Nokta, Yemeksepeti ve Pozitiftv
işbirliği yaptıkları kuruluşlar arasında. Büyükdemir, şirket kurmanın
Türkiye’de kolay olmasına rağmen, kapatmanın yıllar aldığını söylüyor.
Bundan dolayı ürün hazır değilse şirket kurmanın çok anlamlı
olmayacağını da ekliyor. 2012 yılında seçilen 40 Etohum girişiminin
konulara dağılımı şu şekilde olmuş; eğitim yüzde 10, e-ticaret yüzde 20,
Ar-Ge yüzde 7,5, SAAS yüzde 10, sosyal medya yüzde 12,5, mobil yüzde
17,5, oyun yüzde 15 ve online hizmet yüzde 7,5.
İş tutkusu konusunda ikna olmamız lazım
Inventram, 2010 yılında Koç Holding – Koç Üniversitesi ortaklığı ile
bir erken aşama teknoloji yatırım şirketi olarak kuruldu. 2012’nin ilk
yarısı itibariyle yatırım sürecinde yer alan 16 projeleri var.
Yaptıkları yatırımlar projenin büyüklüğüne ve ihtiyacına göre 50 bin
lira ile 1 milyon liralık bütçeler ile hayata geçiriliyor. Inventram
Genel Müdürü Cem Soysal öncelikle fikrin arkasındaki insanın kendilerini
ilgilendirdiğini söylüyor: “Fikrin sahibinin eğitimi, iş tecrübesi,
yapabilirlikleri ve iş tutkusu konusunda mutlaka ikna olmamız lazım.”
Bir fikrin ya da projenin bazı temel sorulara da cevap vermesi
gerekiyor: Fikri ortaya atan alanında profesyonel bir eğitime ve geçmişe
sahip mi? Projesini ürünleştirebilir mi? Çözüm ve inovasyon getiriyor
mu? Rakipler için giriş bariyeri yüksek mi? Toplumun hayatı açısından
farklılık yaratıyor mu? Ayrıca girişimciler geliştirmeyi planladıkları
ürünün içinde yer alacağı pazarın dinamiklerini rekabet, fiyatlama ve
segmentler anlamında çok iyi bilmeli. Soysal, “ben bunu tasarladım, bu
iyi satar” derlerse çok büyük hayal kırıklığına uğrayacaklarını
söylüyor.
Başvuruların çoğu
www.inventram.com
adresindeki proje başvuru platformundan geliyor. 2012’nin ilk yarısı
1.400’den fazla proje başvurusu almışlar. Turkcell, Microsoft BizSpark,
Projes ve TOBB ile ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Küresel Girişimcilik
Programı Inventram’ın başlıca statejik iş ortakları arasında yer alıyor.
Ayrıca melek yatırımcı ağı Galata Business Angels’a da üyeler.
Otomotiv, enerji, bilgi ve iletişim, internet ve mobil tabanlı
hizmetler, biyoteknoloji ve sağlık, çevre teknolojileri, dayanıklı
tüketim, savunma sanayi, nanoteknoloji, malzeme bilimleri ve kimya,
tarım ve gıda teknolojileri, Inventram’ın destek verdiği teknoloji
alanlarını oluşturuyor.
Ankara’da ikâmet şart
2010’da kurulan Viveka, yazılım, tasarım, ofis ve altyapı, iş
geliştirme, yatırım koçluğu gibi hizmetleri girişimcilere sunarak
fikirlerini prototipe çeviriyor. Her takım için ortalama maksimum 15 bin
TL değerinde hizmet sunuyor, nakdi yatırım yapmıyorlar. Aradıkları 2-3
kişilik takımların tercihen Ankara’da ikamet etmelerine dikkat
ediyorlar. Veya projeyi uzakta yönetebilecek bir haftalık programları
olması gerekiyor. Başvuran ekipte getirilen fikrin özgünlüğü,
girişimcinin liderlik özellikleri ve ekibinde projeyi tamamlayabilecek
yetilere bakıyorlar. Yenilikçi biraz riskli ve satabilecek fikirler
arıyorlar. Ön yatırım miktarı çok yüksek olmamalı pazar, teknoloji ve
hukuksal riskleri olmamalı. Viveka Kurucu Ortağı Emin Okutan,
girişimcinin projeyi 4 aylık bir maratonun sonuna kadar taşıyabilmesi
gerektiğini söylüyor.
15 bin TL sermaye veriyorlar
Girişim Fabrikası, Özyeğin Üniversitesi ve Turkcell ortaklığında 2011
yılında kurulmuş. Şimdiye kadar 14 şirkete destek vermişler. Seçilen
tüm projelere 15 bin TL tutarında çekirdek sermaye sağlanıyor. İnternet,
mobil, iletişim (ICT) konularında
iş fikri olan, gerekli temel yetkinlikleri barındıran en az iki kişiden
oluşan, 6 ay içinde beta lansman yapabilecek takımlarla çalışıyorlar.
Başvuruda, iş fikrinin ICT alanlarında olması, iş modelinde veya
teknolojide yenilik yapmak istemesi, iş fikriyle ilgili temel seviyede
bilgi/tecrübeye sahip olunması, takımın girişime tam zamanlı vakit
ayırabilmesi en temel beklentileri. Girişimcilere ücretsiz hukuki
danışmanlık, bulut bilişim, marketing altyapı desteği sağlanıyor. 6
aylık dönemde girişimcilerin ofis, internet, telefon, mutfak gibi temel
hizmetler de yine Girişim Fabrikası tarafından sağlanıyor. Özyeğin
Üniversitesi Girişimcilik Merkezi Direktörü İhsan Elgin,
teknogirişimcilerin, girişimcilerin çok küçük bir kısmını, yüzde 1’ini
temsil ettiğini söylüyor. E-ticaret, eğitim, tekstil, sosyal medya ve
mobil uygulamalar en çok başvuru aldıkları başlıklar.
Girişimcilerin en büyük sorunları
- Ofis kurma,
- Çekirdek sermayeye erişememe,
- İş ilişkileri kuramama,
- İş modellerini hayata geçirememe,
- İnsan kaynağı bulamama,
- Motivasyonlarını kaybetmeleri
- Mentorluk eksikliği girişimcilerin önündeki en büyük engeller.
Kaynak: Yenibir İş